Izby
Wieś lokowana na prawie wołoskim w 1547 roku na mocy przywileju danego Hryćkowi przez bpa Samuela Maciejowskiego. Wchodziła w skład posiadłości biskupów krakowskich. W tym czasie zapewne zbudowano tu pierwszą świątynię. Parafię grecko-katolicką uposażył bp Andrzej Trzebnicki w 1659 r. Za proboszczowania ks. Jana Szczawińskiego, który został proboszczem w Izbach w 1732 r. zbudowano nową drewnianą cerkiew. W latach 1769 i 70 obozował tu Kazimierz Pułaski z konfederatami barskimi. W 1886 r. zbudowano w Izbach nową okazałą cerkiew murowaną, odpowiednią dla potrzeb sanktuarium Matki Bożej Pokrownej. Cerkiew w Izbach była budowana staraniem ks. Michała Żegiestowskiego. Jego grób znajduje się na starym cmentarzu w Izbach.
W 1947 r. w czerwcu i lipcu wysiedlono Łemków. Bezpośrednio po wysiedleniu, gdy przyjechali tu nowi osadnicy, ks. bp Jan Stępa, ordynariusz tarnowski zaczął tworzyć rzymsko-katolickie placówki duszpasterskie. W 1947 r. w Bereście powstała placówka duszpasterska, która obejmowała: Berest, Polany, Kamianną, Piorunkę, Czymą, Banicę, Izby. W 1948 r. utworzono placówkę duszpasterską w Czyrnej i do niej należały: Banica i Izby. W 1965 r. Izby przyłączono do Mochnaczki. Gdy 17 I 1983 r. bp Jerzy Ablewicz erygował w Banicy parafię rzymsko-katolicką, w skład jej weszły Banica, Izby, Czertyżne i Bieliczna. Wioski w Czertyżnem i Bielicznej opustoszały i nikt w nich nie mieszka.
Sanktuarium Matki Bożej Izbiańskiej
W 1721 roku proboszcz izbiański ks. Jan Ropski ufundował do cerkwi w Izbach obraz Matki Bożej Opiekuńczej (Pokrow Bogomatieri), jako wotywny w intencji odpuszczenia grzechów i zdrowia, jak mówi napis u dołu obrazu. Obraz ten wkrótce zasłynął niezwykłymi łaskami i bp. Szumlański (+1762) uznał go jako słynący łaskami. Izby stały się sanktuarium Maryjnym.
W cerkwi zbudowanej za ks. Jana Szczawińskiego na planie krzyża (co wtedy nie było praktykowane) w bocznej kaplicy urządzono ołtarz dla łaskami słynącego obrazu. W głównym ołtarzu nie dało się eksponować obrazu, gdyż zasłoniłby go ikonostas. Miała ta świątynia w ikonostasie obrazy „niezłego malarstwa” i trzy dzwony.
W drugiej połowie XIX wieku malowidło to zabielono wapnem (skutek rusyfikowania Łemków). Po zbudowaniu w 1886 roku nowej, obecnej cerkwi, urządzono podobną kaplicę i w niej w nowym ołtarzu umieszczono cudowną Ikonę. Potrzebna była nowa, obszerniejsza cerkiew ze względu na duży napływ pielgrzymów. Szły tu pielgrzymki nawet z Węgier i Słowacji, katolicy obu obrządków.
Z chwilą przejścia Izb na prawosławie w 1928 r. cerkiew izbiańską zamknięto i kult ustał. Klucze do cerkwi miał grecko-katolicki proboszcz z Banicy. On też z małymi grupkami wiernych chodził tam odprawiać Mszę św. Modlono się przed cudownym Obrazem. W 1947 r. wysiedlono Łemków. Opuszczona cerkiew szybko niszczała. Stojąca bez opieki przy pasie granicznym cerkiew była ciągle plądrowana przez żołnierzy, ale też zwykłych złodziei. Wtedy to wywieziono do Muzeum w Nowym Sączu, z cerkwi w Izbach: ołtarzyk w kształcie ikonostasu, ikonę Matki Bożej Karmiącej, ikonę Pieta.
Cudowny obraz przetrwał nienaruszony w swoim ołtarzu do dnia 24 III 1955 r. Obecnie oryginał obrazu Matki Bożej Izbiańskiej znajduje się w kościele parafialnym w Bereście.
Oryginał namalowany jest na płótnie, dwustrefowo. W górnej części widniej Matka Boska w całej postaci, na obłokach, z półksiężycem pod stopami. W wyciągniętych rękach trzyma „welon” ozdobiony haftowanymi krzyżykami. Towarzyszą jej po bokach św. Jan Ewangelista (po lewej), św. Jan Chrzciciel (po prawej), święci orędownicy i apostołowie (u dołu). Z obłoków wyłaniają się główki aniołków. Dolna strefa przedstawia grupę osób, w środku której stoi św. Roman Piewca (gr. Romanos Melodos). Po jego bokach gromadzą się przedstawiciele różnych stanów, duchowni i świeccy i św. Andrzej. W dolnych narożnikach występują fundatorzy: ks. ze zwojem (z napisem: „Prezbiter izbiański i ropski”) i jego żona (papadija). Na obrazie znajdują się liczne inskrypcje. W tłumaczeniu dr R. Biskupskiego: „Przykryj nas otoczonym czcią Pokrowem i zbaw od wszelkiego zła” i „Módl się do Syna twojego Chrystusa Boga naszego” (napis górny). Poniżej: „Ten święty obraz drogocennej opieki przenajświętszej Matki Bożej sprawiony jest na koszt przewielebnego ojca Ioana Romskiego prezbitera izbiańskiego i ropskiego do cerkwi w Izbach (Izbiańskiej) za zdrowie i odpuszczenie grzechów roku 1721 września…”(data dzienna nieczytelna).
W pobliżu sanktuarium izbiańskiego obozował w latach 1769 – 70 Kazimierz Pułaski z konfederatami barskimi, jako czciciel Matki Bożej zwykł zakładać swoje obozy w pobliżu sanktuariów Maryjnych. Consignatio documentarum sporządzone w Izbach w 1799 r. wyliczając cuda Matki Bożej Izbiańskiej opisuje dwa cudowne ocalenia Pułaskiego, gdy wezwał pomocy Matki Bożej Izbiańskiej. Pułaski za to ofiarował złote wotum do Obrazu. Na ścianie obok ołtarza Matki Bożej wymalowano wtedy Pułaskiego na tle obozu konfederatów modlącego się do Matki Bożej Izbiańskiej.
Obraz z Izb był otaczany szczególnym nabożeństwem prze konfederatów barskich. Z Akt wizytacyjnych z 1773 r. wynika, że Kazimierz Pułaski modlił się przed obrazem Matki Boskiej Pokrewnej przed potyczką z Moskalami. Zawiesił przy nim też złote wotum.